Wtza en intern toezicht: Waar moet je aan voldoen?

Nieuws | 16-6-2022 | 5

Op 1 januari 2022 is de Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) in werking getreden, die de Wtzi vervangt. Deze wet kent nieuwe toetredingsregels voor zorg- en jeugdhulpaanbieders. Met welke eisen krijg je te maken op het gebied van intern toezicht?

Wanneer moet je een Raad van Toezicht oprichten?

In principe moeten alle vergunningsplichtige zorgorganisaties een interne toezichthouder hebben, behalve die met tien of minder zorgverleners.

De telling van het aantal zorgverleners kan best lastig zijn. Uitbesteding van zorg telt bijvoorbeeld óók mee. Een zorgverlener die parttime werkt telt als één, en ook de zorgverleners van een onderaannemer tellen mee. Medewerkers die geen zorg verlenen, zoals stafmedewerkers en vrijwilligers of stagiaires, tellen in dit verband niet mee.

De Raad van Toezicht moet bestaan uit ten minste drie personen die twee keer voor een periode van ten hoogste vier jaar benoemd kunnen worden. Daarmee sluit de Wtza aan op de regels uit de Governance Code Zorg.

Wanneer is intern toezicht niet verplicht?

Bepaalde kleine(re) instellingen zijn uitgezonderd van de verplichting tot het aanstellen van een interne toezichthouder. Zo is voor alle instellingen met tien of minder zorgverleners intern toezicht niet verplicht.

Eerstelijnszorginstellingen met minder dan 25 zorgverleners (die zorg verlenen zonder verblijf en die geen medisch specialistische zorg, verpleging, persoonlijke verzorging of begeleiding aanbieden), zijn eveneens uitgezonderd. Voorbeelden hiervan zijn huisartspraktijken, verloskundige praktijken, tandartspraktijken, abortusklinieken, apotheken en fysiotherapiepraktijken.

Meer voorbeelden van uitzonderingen vind je in paragraaf 4 van het uitvoeringsbesluit Wtza.

Wat zijn de eisen aan het toezicht voor zorginstellingen?

De interne toezichthouder houdt toezicht op het beleid van de dagelijkse of algemene leiding van de instelling en de algemene gang van zaken en staat de leiding van de instelling met raad ter zijde. Het is van belang dat de interne toezichthouder zijn taak op kritische en onafhankelijke wijze uitvoert. In de wet worden nadere regels gesteld om de positie van het onafhankelijke interne toezicht te versterken, bijvoorbeeld door de informatieverplichting van de dagelijkse of algemene leiding aan de interne toezichthouder expliciet vast te leggen.

De Wtza zegt dat de leden van de Raad van Toezicht geen werknemers mogen zijn geweest bij de betreffende instelling in de drie voorafgaande jaren. De wet voegt daaraan toe dat ze daar ook geen werkzaamheden mogen hebben verricht (volgens een overeenkomst van opdracht) in deze periode. De Raad van Toezicht moet zodanig zijn samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar en de dagelijkse of algemene leiding van de instelling onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. De instelling dient de onafhankelijke taakvervulling door de interne toezichthouder dan ook te borgen.

Onafhankelijkheid vereist uitsluiting van (de schijn van) financiële, personele of familiale belangenverstrengeling van de interne toezichthouder met de dagelijkse of algemene leiding van de instelling. Ofwel: geen familie, geen vrienden of bekenden, geen zakelijke relaties, maar onafhankelijke mensen.

Moet je als zorginstelling toezicht opnemen in de statuten?

Veel zorgaanbieders hebben in hun statuten al opgenomen aan welke eisen de Raad van Toezicht moet voldoen. Het is van belang om na te gaan of deze eisen nog kloppen, bijvoorbeeld of het aantal toezichthouders van drie nog klopt. Zie deze checklist van de NVTZ.

Wat is de deadline voor het oprichten van een Raad van Toezicht?

Zodra je als nieuwe zorginstelling een Wtza-vergunning aanvraagt, moet je een Raad van Toezicht van drie personen hebben. Bestaande zorgorganisaties die Wtza-vergunningsplichtig zijn moeten voor 31 december 2023 voldoen aan de eisen van de Wtza.

Het inrichten van intern toezicht kan enkele maanden duren.

Toezichthouders vinden?

Zorgorganisaties die door de Wtza een nieuwe Raad van Toezicht moeten oprichten kunnen gebruikmaken van Wtzatoezicht.nl. Hier worden zij begeleid bij het vinden van geschikte toezichthouders die passen bij hun organisatie, zorg en bestuur.

Zorgorganisaties die al een Raad van Toezicht hebben, kunnen terecht bij NVTZ Zoek+Vind, het matchingplatform voor toezichthouders in zorg en welzijn.