Als commissaris bij een familiebedrijf, moet je oog hebben voor meer dan alleen het bedrijf en de bestuurlijke uitdagingen. Je hebt tenslotte, naast het bedrijf, te maken met de verschillende familieverhoudingen. Hoe kun je daar zo goed mogelijk mee omgaan? We vroegen het commissaris Francois Carstens, partner bij Mesa family business consultants. “Het begint allemaal met een goede voorbereiding.”

Wat betekent het om commissaris te zijn bij een familiebedrijf?

Wil je plaatsnemen in een RvC van een familiebedrijf? Dan begint het allemaal met een goede voorbereiding, zo betoogt Francois Carstens, commissaris in onder meer een familiebedrijf en tevens Partner bij Mesa family business consultants.

“Je moet niet denken, ik ben er alleen voor het bedrijf. Je kunt namelijk ineens de vraag krijgen, ‘wie van onze kinderen is volgens jou geschikt voor opvolging’? Of, ‘kun je bemiddelen in de ruzie tussen mijn broers.’ Wat zeg je dan? Doe vooraf heel goed je huiswerk, zodat deze vragen je niet verrassen. Zorg ervoor dat je wéét wat de verwachtingen zijn van de aandeelhouders en wat voor soort rol je in moet nemen. Verdiep je in het type bedrijf. Hoe zijn de verhoudingen? En, heel belangrijk, wat heeft de familie zelf al vastgelegd?”

Wat leg je vast in het familiestatuut?

Dat laatste kan de familie doen in een zogeheten familiestatuut, waarin zaken zoals de normen en waarden van het bedrijf zijn vastgelegd, de gewenste bedrijfscultuur, de visie op de toekomst en zaken zoals opvolging, wat te doen bij conflicten en overlijden. “Dit document kun je er als commissaris bij pakken als het lastig wordt”, zegt Carstens. “En is er geen familiestatuut? Adviseer de familie dan om er één op te stellen. Organiseer een bijeenkomst en zet iedereen bij elkaar, eventueel met hulp van een externe. Beter anticiperen dan genezen tenslotte.

Mijn ervaring is dat families het erg prettig vinden om met elkaar aan tafel te zitten om te praten over hun gemeenschappelijke relatie met het bedrijf. Ze kunnen onder leiding van betrokken buitenstaanders hun dilemma’s bespreken, hun hart luchten en samen naar passende oplossingen zoeken. Zaken worden helder en men kan weer door.”

Hoe ga je als commissaris om met de aandeelhouders binnen een familiebedrijf?

Maar ook met een familiestatuut en een goede voorbereiding, kan het omgaan met de aandeelhouders binnen een familiebedrijf extra uitdagingen opleveren. “Het vraagt om karaktereigenschappen zoals empathie, geduld, lef en het hebben van een rechte rug”, zegt Carstens dan ook. “Je moet je niet laten leiden door emoties, maar door wat het beste is voor het bedrijf, terwijl je wel gevoel blijft houden voor de dynamiek binnen de familie. Blijf onafhankelijk, ga geen coalitie aan met één van de familieleden. Je moet voor iedere belanghebbende aanspreekbaar zijn. En je moet het lef hebben om door te blijven vragen, ook als de vragen emotioneel zijn. Wanneer gaat het levenswerk over naar een volgende generatie? Hoe kan die zich hierop voorbereiden? Vraag het gewoon.”

Hoe zorg je als commissaris dat je snel weet wat er van je wordt verwacht door het familiebedrijf?

Carstens ziet tot slot dat bedrijf en commissaris niet altijd de juiste match zijn. “Er wordt nog te vaak verkeerd gezocht. Dan staat in een profiel of vacature toch alleen het bedrijf centraal. Terwijl de familiebelangen en de emoties die daarbij komen kijken dus ook een grote rol kunnen spelen. Breng dit onderwerp dan ook expliciet naar voren, zodra je elkaar ontmoet. Zorg er als commissaris voor dat je al snel weet wat je rol is, je verantwoordelijkheid en toegevoegde waarde. Verwacht men dat je je ook met de familie bemoeit? Of wil men dit niet? Zodra je die duidelijkheid hebt, kun je – met veel plezier en energie - aan de slag!”


Vraag de RvC-bundel voor familiebedrijven aan

Laat je inspireren door persoonlijke verhalen en praktische tips.

Mail mij de RvC-bundel

Stuur mij de RvC-bundel